't kofschip

Hoe zat het ook alweer met t kofschip? En TIPS

Heel veel mensen hebben ooit gehoord van t kofschip, maar als je vraagt: “Hoe zit dat dan precies?” dan blijven ze het antwoord schuldig. Half Nederland weet eigenlijk niet wat ze er mee aan moet. Er worden dan ook veel fouten gemaakt met de D en de T. Helemaal niet nodig.

Eigenlijk is het heel eenvoudig. Het trucje van t kofschip gebruik je voor twee dingen: de verleden tijd van een zwak werkwoord en het voltooid deelwoord.

Een zwak werkwoord is een werkwoord waar je in de verleden tijd achter de ik-vorm DE of TE zet. Bijvoorbeeld ik hoor-de, ik pak-te. Wanneer gebruik je DE en wanneer gebruik je TE? Dat kun je meestal wel horen. Het klinkt beter. Maar als je het nu niet zo goed kunt horen, bijvoorbeeld is het juichte of juichde? Wat dan? Of stel dat je het helemaal niet hoort, omdat je van buitenlandse afkomst bent? Gelukkig is er een trucje voor. Kijk naar het hele werkwoord: juichen. Haal de achterste twee letters weg. juichen. Dan eindigt het woord op ch. De letters ch zitten in het woord ’t kofschip. Dan is het juichte. Altijd als de achterste letter in t kofschip zit is, komt er TE achter en geen DE. Nog een voorbeeld: Is het beefde of beefte? Kijk naar het hele werkwoord: beven. Haal en weg: beven. De laatste letter is dan een v. Die zit niet in ’t kofschip, dus is het beefde.

Een voltooid deelwoord eindigt op een D of een T ( of op EN) Voltooid betekent: klaar, af, het is voorbij. Jan veegt het bord: Hij is bezig het bord te vegen. Veegt is persoonsvorm Jan heeft het bord geveegd: Hij is niet meer bezig, het is klaar, het is voltooid. het is een voltooid deelwoord.

Is het nu geveegt of geveegd? We gebruiken weer hetzelfde trucje. Kijk naar het hele werkwoord: vegen. Haal de laatste twee letters weg: vegen. Het eindigt nu op een g. Die zit niet in t kofschip, dus is het veegde en geveegd. De voetballers hebben gejuichd / gejuicht? Net als bij juichde of juichte. Kijk naar het hele werkwoord juichen. Juichen De ch zit in het kofschip, dus gejuicht.

Overzicht.

juichen juich-te Ik heb gejuicht wandelen wandel-de Hij heeft gewandeld proberen probeer-de Ze heeft geprobeerd gebeuren gebeur-de Het is gebeurd pakken pak-te Hij is gepakt vissen vis-te Jan heeft gevist fronsen frons-te Hij heeft gefronst innen in-de De belasting is geïnd verorberen verorber-de De vis is verorberd ontruimen ontruim-de Het pand is ontruimd

reizen reis-de gereisd roeien roei- de geroeid

Let op: De klinkers tellen niet mee in het kofschip. Het gaat alleen maar om de medeklinkers: t kfschp.

Maar… tegenwoordig hebben we ook Engelse woorden op zijn Nederlands. mixen mixte gemixt roetsjen roetsjte geroetsjt

De x en de j doen ook mee in ‘t kofschip. Dus hebben sommigen het veranderd in KOFSCHIPTAXIETJE. ( De klinkers doen niet mee!) Dat is niet nodig: alles wat enigszins klinkt als en s zit in het kofschip.

Dit alles kun je oefenen op www.meesterklaas.nl bij de leermodule werkwoordspelling.

Wil je op papier oefenen? Dan is daar een prachtig leer-werkboek voor genaakt: “D of T? Ik zit er niet (meer) mee!” Zie voor verder informatie op www.dtgeenprobleem.nl

Oefening kofschip: Maak drie soorten kaartjes:

Op elk kaartje een werkwoord. Opdracht is dat de leerlingen de kaartjes moeten sorteren. Bij het kofschip of bij de tegenhanger: de bromvliegzwaan. Zo mogelijk ook nog bij de goede letter leggen. Wandelen hoort bij de l van de bromvliegzwaan. Fietsen hoort bij de s van ’t kofschip.
Op elk kaartje aan de ene kant de verleden tijd goed geschreven en aan de andere kant fout geschreven, dus juichde aan de ene kant en juichte aan de andere kant. Sorteer ze weer op de goede plaats.
Op elk kaartje aan de ene kant het goede voltooid deelwoord en aan de andere kant het verkeerd geschreven voltooid deelwoord. Dus: Ik heb gewandeld en Ik heb gewandelt.

Hiervan kun je drie filmpjes vinden op youtube. Zoek op meester klaas ’t kofschip.

In plaats van 't kofschip worden ook andere trucs gebruikt.

Een extra variant van dit ezelsbruggetje is 't ex-kofschip of het sexy fokschaap, waarbij je rekening houdt met de medeklinker 'x'. In dit geval zou je dezelfde regels volgen, maar nu zou 'x' ook meetellen als een medeklinker. Dit geeft je nog meer houvast bij het bepalen van de juiste uitgangen.